ความหมายของ Net Zero
“Net Zero” หมายถึง การทำให้ปริมาณก๊าซเรือนกระจกสุทธิที่ปล่อยออกมาสู่ชั้นบรรยากาศจากกิจกรรมของมนุษย์เป็นศูนย์ โดยไม่ใช่การหยุดปล่อยก๊าซเรือนกระจกทั้งหมด แต่เป็นการลดปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกให้น้อยที่สุด และชดเชยปริมาณที่ยังปล่อยอยู่ด้วยกระบวนการที่สามารถดูดซับก๊าซเรือนกระจกออกจากบรรยากาศ เช่น การปลูกต้นไม้ การดูดซับก๊าซผ่านเทคโนโลยี หรือการสนับสนุนโครงการที่ช่วยดูดซับก๊าซเรือนกระจกในระบบนิเวศ
ทำไม Net Zero จึงมีความสำคัญ
การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่เกิดจากการเพิ่มขึ้นของก๊าซเรือนกระจก เช่น คาร์บอนไดออกไซด์ (CO₂) มีผลกระทบอย่างมากต่อโลก เช่น อุณหภูมิโลกที่สูงขึ้น การละลายของน้ำแข็งขั้วโลก และการเพิ่มขึ้นของระดับน้ำทะเล ดังนั้น เป้าหมาย Net Zero จึงเป็นการตอบสนองต่อปัญหานี้ โดยการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกให้น้อยลงและรักษาสมดุลของการปล่อยและการดูดซับก๊าซ เพื่อป้องกันไม่ให้อุณหภูมิโลกเพิ่มขึ้นเกิน 1.5°C ซึ่งเป็นขีดจำกัดที่องค์การสหประชาชาติและนักวิทยาศาสตร์เห็นว่าจำเป็นต้องควบคุม เพื่อหลีกเลี่ยงผลกระทบร้ายแรงของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
วิธีการบรรลุเป้าหมาย Net Zero
การบรรลุเป้าหมาย Net Zero จำเป็นต้องมีการเปลี่ยนแปลงที่ครอบคลุมทั้งในระดับภาคอุตสาหกรรม ภาครัฐ และภาคประชาชน วิธีการหลักในการบรรลุเป้าหมายนี้มีดังนี้ :
- การลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก :
- การใช้พลังงานหมุนเวียน เช่น พลังงานแสงอาทิตย์ ลม และพลังงานชีวมวล แทนการใช้พลังงานจากฟอสซิล
- การพัฒนาการขนส่งที่ปล่อยก๊าซน้อยลง เช่น รถยนต์ไฟฟ้า หรือระบบขนส่งมวลชนที่ใช้พลังงานสะอาด
- การเพิ่มประสิทธิภาพการใช้พลังงานในอุตสาหกรรมและการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่าเพื่อลดการปล่อยก๊าซ
- การดูดซับก๊าซเรือนกระจก (Carbon Sequestration) :
- การปลูกป่า : ต้นไม้และพืชสามารถดูดซับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์จากชั้นบรรยากาศได้ ซึ่งช่วยลดปริมาณก๊าซเรือนกระจก
- เทคโนโลยีการดักจับและกักเก็บคาร์บอน (Carbon Capture and Storage, CCS) : เป็นการใช้เทคโนโลยีในการจับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ที่ปล่อยออกมาจากแหล่งกำเนิด เช่น โรงงานอุตสาหกรรม แล้วนำไปกักเก็บไว้ใต้ดินหรือในสถานที่ที่ปลอดภัย
- การชดเชยคาร์บอน (Carbon Offsetting) :
- การสนับสนุนโครงการที่ลดหรือชดเชยการปล่อยก๊าซเรือนกระจก เช่น โครงการพลังงานสะอาด หรือโครงการปลูกป่า ซึ่งช่วยชดเชยการปล่อยก๊าซจากกิจกรรมที่ไม่สามารถลดได้
บทบาทของภาคส่วนต่าง ๆ ในการบรรลุ Net Zero
- รัฐบาล :
- การกำหนดนโยบายและกฎหมายที่สนับสนุนการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก เช่น การออกกฎหมายเกี่ยวกับพลังงานสะอาด หรือการเก็บภาษีคาร์บอน (carbon tax)
- การส่งเสริมการลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานพลังงานหมุนเวียนและการวิจัยเพื่อพัฒนาเทคโนโลยีที่ช่วยลดก๊าซเรือนกระจก
- ภาคธุรกิจ :
- การเปลี่ยนแปลงกระบวนการผลิตให้เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมและลดการปล่อยก๊าซคาร์บอน
- การพัฒนาและนำนวัตกรรมใหม่ ๆ มาใช้ในการลดการปล่อยก๊าซ เช่น การใช้วัสดุที่ปล่อยก๊าซน้อยลง หรือการออกแบบผลิตภัณฑ์ที่สามารถรีไซเคิลได้
- ประชาชนทั่วไป :
- การลดการใช้พลังงานในชีวิตประจำวัน เช่น การปิดไฟเมื่อไม่ใช้ หรือการเลือกใช้เครื่องใช้ไฟฟ้าที่มีประสิทธิภาพสูง
- การเปลี่ยนไปใช้พาหนะที่ปล่อยก๊าซน้อยลง เช่น การใช้ระบบขนส่งสาธารณะ หรือรถยนต์ไฟฟ้า
- การบริโภคอย่างยั่งยืน เช่น การเลือกซื้อสินค้าที่มีการผลิตแบบคำนึงถึงสิ่งแวดล้อม หรือการลดขยะโดยใช้ซ้ำและรีไซเคิล
ความท้าทายในการบรรลุเป้าหมาย Net Zero
แม้ว่าแนวคิด Net Zero จะมีความสำคัญในการแก้ปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ แต่การดำเนินการเพื่อบรรลุเป้าหมายนี้มีความท้าทายหลายประการ ได้แก่:
- ความขัดแย้งทางเศรษฐกิจและสังคม : บางประเทศหรือบางกลุ่มอุตสาหกรรมที่พึ่งพาพลังงานจากฟอสซิลเป็นหลักอาจได้รับผลกระทบทางเศรษฐกิจจากการเปลี่ยนแปลงที่จำเป็นเพื่อบรรลุ Net Zero ซึ่งอาจก่อให้เกิดความขัดแย้งทางสังคม
- การลงทุนในเทคโนโลยี : การพัฒนาเทคโนโลยีใหม่ ๆ ที่สามารถลดหรือดูดซับก๊าซเรือนกระจกต้องการเงินทุนมหาศาล ซึ่งอาจเป็นอุปสรรคต่อการดำเนินการในประเทศที่ขาดแคลนทรัพยากร
- ความร่วมมือระหว่างประเทศ : การบรรลุเป้าหมาย Net Zero จำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือระหว่างประเทศทั่วโลก เพราะการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศเป็นปัญหาระดับโลก การที่บางประเทศไม่ดำเนินการเพียงพออาจส่งผลให้ความพยายามของประเทศอื่น ๆ ไม่เกิดผลลัพธ์ตามที่คาดหวัง
สรุป
“Net Zero” เป็นเป้าหมายสำคัญในการต่อสู้กับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ซึ่งเน้นการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกและเพิ่มการดูดซับก๊าซจากชั้นบรรยากาศ การบรรลุเป้าหมายนี้จำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ไม่ว่าจะเป็นภาครัฐ ภาคธุรกิจ และประชาชนทั่วไป แม้ว่าจะมีความท้าทายหลายประการ แต่หากดำเนินการอย่างจริงจังและต่อเนื่อง เป้าหมาย Net Zero จะช่วยป้องกันผลกระทบที่รุนแรงจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และสร้างโลกที่ยั่งยืนสำหรับคนรุ่นต่อไป
